Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapıldı

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK), "Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği" Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.     Buna göre, nükleer güç santrallerinin kabul öncesi test döneminde  üretilen elektrik enerjisinin dengeleme mekanizması ve uzlaştırma  uygulamalarına katılması, söz konusu üretim tesisinin veya üretim  tesisinin ünite veya ünitelerinin 18 Ocak 2019 tarihli ve 30659 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Nükleer Güç Santrallerinin Proje ve Kabul Yönetmeliği hükümlerine göre yapılan ön kabul işlemlerinin  tamamlanmasını müteakip gerçekleşecek. Nükleer güç santrallerinde  test döneminde olan ünite/üniteler ile ticari işletmeye girmiş  ünite/ünitelerin uzlaştırma hesaplamalarının ayrı ayrı yapılmasını  teminen söz konusu ünite/üniteler aynı tüzel kişilik altında farklı  kategoriler olarak kaydedilecek. Oluşturulan kategoriler için tüm  uzlaştırma işlemleri ayrı ayrı gerçekleştirilecek.   Ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı  noktası şeklindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinden  yapılacak ithalat ve ihracat faaliyetlerine ilişkin buYönetmelik  kapsamındaki kurallar ve istisnalar Kurul tarafından onaylanarak  yürürlüğe girecek usul ve esaslarda belirlenecek.    Piyasa katılımcıları tarafından gün öncesi piyasasına  bildirilebilecek azami alış ve satış miktarları Piyasa İşletmecisi  tarafından hazırlanan Karşılığı Olmayan Piyasa İşlemlerine İlişkin Yöntem uyarınca hesaplanacak. Piyasa katılımcısının bu miktarları aşan teklif sunması durumunda, söz konusu Yöntem uyarınca piyasa  katılımcısına ait tüm teklifler PYS aracılığıyla iptal edilecek.    Piyasa İşletmecisi tarafından karşılığı olmayan piyasa işlemi  yaptığı tespit edilen piyasa katılımcıları hakkında uygulanacak avans  alacağının bloke edilmesine ve diğer işlemlere ilişkin hususlar Karşılığı Olmayan Piyasa İşlemlerine İlişkin Yöntemde düzenlenecek.   Karşılığı Olmayan Piyasa İşlemlerine İlişkin Yöntem, Piyasa İşletmecisi tarafından hazırlanır ve internet sitesinde yayımlanır. Piyasa İşletmecisi, Kurum tarafından anılan Yöntemde gerek görülen  geliştirme ve değişiklikleri kendisine tanınan süre içerisinde  tamamlanacak.    Yönetmeliğin 63 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi  aşağıdaki şekilde değiştirildi:  "c) Teklifin kabul edildiği zaman dilimi,"    Yönetmeliğin 66/G maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “yeni  süreler belirler” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya ilgili  kontratları askıya alır” ibaresi eklendi.   Dengeleme güç piyasasına sunulan tekliflerde, sunulan teklifin  yapısı ile uyumlu olacak şekilde, ilgili dengeleme birimine ait teknik  olarak gerçekleştirebilecek tüm kapasitenin teklif edilmesi esastır. Dengeleme güç piyasasına teklif verme aşamasından önce Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliği kapsamındaki primer frekans  kontrolü ve sekonder frekans kontrolü rezerv miktarlarına karşılık  gelen kapasite bu kapasitenin haricindedir. Hidrolik üretim tesisleri  teklif edebilecekleri kapasiteyi belirlerken su kullanımı ve rezerv  yönetimine ilişkin kısıtları dikkate alabilecekler.   Dengeleme güç piyasasına katılan piyasa katılımcıları, dengeleme  güç piyasası kapsamındaki dengeleme birimi bazında, bir gün sonrası  için geçerli olmak üzere azami yük alma ve yük atma hızları dikkate  alınarak 15 dakika içinde gerçekleştirebilecekleri üretim/tüketim  artış ya da azalmalarına ilişkin saatlik yük alma ve yük atma  tekliflerini, teklif fiyatlarını ve teklif miktarlarını içerecek  şekilde, her bir teklif bölgesi ve ilgili günün her saati için, PYS  aracılığıyla Sistem İşletmecisine bildirirler. İlgili teklif  miktarlarının Elektrik Piyasası Yan Hizmetler Yönetmeliği kapsamındaki  primer frekans kontrolü ve sekonder frekans kontrolü rezerv  miktarlarına karşılık gelen kapasite hariç tutularak bildirilmesi esas  olacak.    Aynı Yönetmeliğin 77 nci maddesinin birinci fıkrasının (a)  bendinde yer alan “yük alma, yük atma tekliflerinin” ibaresinden sonra  gelmek üzere “, emreamade kapasitelerinin ve yan hizmet birimleri için  minimum kararlı üretim düzeyi değerlerinin” ibaresi eklendi.   Sistem İşletmecisi, uzlaştırma için dengeleme güç piyasası  kapsamındaki üretim tesisi niteliğindeki uzlaştırmaya esas  veriş-çekiş birimi bazında, söz konusu bildirim zamanı içerisindeki  her bir uzlaştırma dönemine ilişkin, kesinleşmiş gün öncesi  üretim/tüketim programını, dengeleme güç piyasası kapsamında verilmiş  ve mutabakat sağlanmış olan yük alma ve yük atma talimatlarını, bu  talimatların etiket değerlerini, teklif fiyatlarını ve Sistem İşletmecisi tarafından hesaplanan dengeleme güç piyasası kapsamındaki  sistem marjinal fiyatları ile YGSMF, KÜPST ve diğer hesaplarda  kullanılmak üzere gerekli verileri Piyasa İşletmecisine iletilecek.   İthalat-ihracata ilişkin uzlaştırmaya esas ikili anlaşma  bildirimleri, Sistem İşletmecisi ve ilgili piyasa katılımcısının Piyasa İşletmecisine ayrı ayrı yapacakları mutabık kalınmış ikili  anlaşma bildirimlerini içeren değişiklik talepleri doğrultusunda  güncellenebilecek.    Karşılığı olmayan piyasa işlemi niteliğindeki ikili anlaşma  bildirimleri Karşılığı Olmayan Piyasa İşlemlerine İlişkin Yöntem  hükümleri çerçevesinde iptal edilecek.   Uzlaştırma hesaplamaları sonucunda piyasa katılımcılarının gün  öncesi dengeleme ve gün içi piyasası faaliyetlerine ilişkin olarak,  bir fatura döneminin her günü için Piyasa İşletmecisine ödeyeceği ya  da Piyasa İşletmecisi tarafından piyasa katılımcılarına ödenecek  tutarları içeren günlük avans ödeme bildirimi, her işgünü en geç saat 14:30’da günlük bazda, Piyasa İşletmecisi tarafından merkezi  uzlaştırma bankası aracılığıyla ilgili piyasa katılımcılarına  duyurulur. Bu bildirim, yayımlandığı günden bir önceki güne ait gün  içi piyasası ve gün öncesi dengeleme kapsamında yapılan alış ve satış  miktarlarına ilişkin alacak ve borçları kapsar. Hafta sonu veya resmi  tatil günleri için takip eden ilk işgünü avans ödeme bildirimi  yapılacak.    Aynı Yönetmeliğin 132/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan  “fatura dönemini takip eden ayın onbeşinci günü,” ibaresinden sonra  gelmek üzere “ayın onbeşinci gününün hafta sonu veya resmi tatile denk  gelmesi durumunda hafta sonu veya resmi tatilin bitimini takip eden  işgünü” ibaresi eklendi.   Aynı Yönetmeliğin 132/C maddesinin birinci, üçüncü ve dördüncü  fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirildi: "(1) Piyasa İşletmecisi, nihai uzlaştırma bildiriminin PYS  aracılığı ile ilgili piyasa katılımcılarına duyurulduğu günden  itibaren yedi gün içinde, geçerli nihai uzlaştırma bildiriminde yer  alan tutarlara göre faturaları düzenler. PYS’de faturanın yayımlanma  tarihi, fatura tebliğ tarihi olarak kabul edilir. (3) Piyasa İşletmecisi, nihai uzlaştırma bildiriminin PYS  aracılığı ile ilgili piyasa katılımcılarına duyurulduğu günden  itibaren, katılımcının ilgili piyasa faaliyetlerine ilişkin  düzenlenmiş olan faturalara istinaden borç/alacak bilgilerini merkezi  uzlaştırma bankasına bildirir. (4) Ödeme yapılacak piyasa katılımcıları, nihai uzlaştırma  bildiriminin PYS aracılığı ile ilgili piyasa katılımcılarına  duyurulduğu günden itibaren yedi gün içinde, geçerli nihai uzlaştırma  bildiriminde yer alan tutarlara göre  gün öncesi dengeleme  faaliyetleri, gün içi piyasası, dengeleme güç piyasası faaliyetleri ve  dengesizliklerin uzlaştırılmasına ilişkin düzenlenen faturayı Piyasa İşletmecisine gönderir."    Karşılığı Olmayan Piyasa İşlemlerine İlişkin Yöntem hükümleri  uyarınca piyasa katılımcılarının avans alacaklarının bloke edilmesi  durumunda, söz konusu net avans alacakları piyasa işletmecisi  tarafından ilgili ayın fatura borçlarına takas ve mahsup edilecek.   Aynı Yönetmeliğin 132/D maddesinin ikinci fıkrasında yer alan  “sunması gereken toplam teminat tutarının üzerindeki nakit teminattan”  ibaresinden sonra gelmek üzere “ve/veya piyasa katılımcısının serbest  cari hesabında bulunan paradan” ibaresi, üçüncü fıkrasında yer alan  “ilgili tutarın katılımcının toplam teminatının üzerindeki nakit  teminatından” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve/veya piyasa  katılımcısının serbest cari hesabında bulunan paradan” ibaresi eklendi.   Aynı Yönetmeliğin 132/D maddesinin beşinci fıkrasının sonuna  aşağıdaki cümle eklendi: "Karşılığı Olmayan Piyasa İşlemlerine İlişkin Yöntem hükümlerine  göre bloke edilen avans tutarları için bu fıkra hükümleri uygulanmaz."    Aynı Yönetmeliğin 132/E maddesinin ikinci fıkrasında yer alan  “sunması gereken toplam teminat tutarının üzerindeki nakit teminattan”  ibaresinden sonra gelmek üzere “ve/veya piyasa katılımcısının serbest  cari hesabında bulunan paradan” ibaresi eklenmiş, dördüncü fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve beşinci fıkrasının (h)  bendi yürürlükten kaldırıldı. "c) Kendisine teminat çağrısı yapılan bir piyasa katılımcısının  yeterli miktarda teminatı sunmaması ve/veya temerrüt durumuna düşen  bir piyasa katılımcısının temerrüt borcunu yatırmadan teminatını  tamamlaması durumunda, katılımcı gün öncesi piyasası ve gün içi  piyasası kapsamında faaliyetlerine devam edemez."   Aynı Yönetmeliğin 133 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi  yürürlükten kaldırıldı, beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde  değiştirildi: "(5) Fatura tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde yazılı olarak  yapılmayan ve başvuru tarihi itibarıyla en fazla 6 ay önceki fatura  dönemine ait itiraz başvuruları, itiraz başvurusunu takip eden 3 ay  içerisinde Piyasa İşletmecisi tarafından değerlendirilerek  sonuçlandırılması veya Piyasa İşletmecisi tarafından diğer hataların  tespit edilmesi durumunda gerekli düzeltme işlemi gerçekleştirilir. Yapılan düzeltme piyasa katılımcısına yazılı olarak veya PYS üzerinden  bildirilir. Tüketimdeki farklar ile ilgili bu Yönetmelik hükümleri  uyarınca yapılması mümkün olmayan düzeltmeler ise ilgili taraflar  arasında kesilecek faturalar ile gerçekleştirilir." Yönetmeliğin bazı maddeleri önümüzdeki ayın başında, bazıları1 Ekim tarihinde, bazıları ise bugünden itibaren yürürlüğe girecek.   Öte yandan EPDK'nin, Gün Öncesi Piyasası Tekliflerinin Yapısı ve Tekliflerin Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kurul Kararı da Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları bir günün aynı ya da farklı teklif zaman aralıklarında birden fazla blok teklif sunabilecek.