“Enerji Fiyatlarındaki Düşüş Talepteki Azalma Yeni Yatırımları Olumsuz Ekiliyor”

Hidroelektrik Santralleri İşadamları Derneği (HESİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Amir Arman, Yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgınının enerji sektörüne etkisine yönelik Gazete Enerji’nin sorularını yanıtladı. Arman, “Enerji fiyatlarındaki düşüşün tamamen talepteki azalmadan kaynaklanması, bununla beraber elektrik fatura alacaklarında yaşanabilecek zorluklar ve de dövizin beklenmedik şekilde yükselmesi bizler için yeni yatırımlar konusunu olumsuz etkilemektedir.”diyor.   Covid-19 salgınının enerji sektörü açısından kısa ve uzun vadede etkileri sizce neler olacaktır? Covid-19 salgınının enerji sektörüne etkilerini iki kapsamda ele alabiliriz. Devam eden enerji yatırımlarına etkisi ve enerji üretimine etkisi. Bildiğiniz gibi 2020 yılı sonunda mevcut YEKDEM’e giriş sona ermektedir. Yatırımcıların en büyük sorunu normalde planlanmış olan yatırım programlarına göre, yıl sonuna kadar işletmeye almayı hedefledikleri yatırımlarını Covid-19 salgını nedeni ile zamanında işletmeye alamama durumu oluşturmaktadır. Bunun nedeni ise inşaatı devam eden yatırımlarda hem ithal edilecek olan ekipmanların imalatlarında ve transportlarında yaşanacak olan gecikmelerin yatırımları etkilemesi ve de şantiyelerdeki faaliyetlerin yine salgın nedeni ile düşük kapasitede devam ediyor olması gelmektedir.   Bu olumsuz etkilerin giderilmesi için bütün dünyada force major olarak kabul görülen bu salgının etkileri nedeni ile yaşanması muhtemel gecikmelerin hükümetimiz tarafından bu şekilde görülerek, yılsonuna kadar devreye girmesi öngörülen projeler için YEKDEM’in giriş süresinin en az 6 ay süre ile uzatılması sektörün en önemli beklentisidir.   Covid-19 salgınının Enerji üretimine etkisi ise ekonomide meydana gelen durağanlaşma ile enerji talebinde meydana gelen düşmedir. Yıllık bazda baktığımızda Nisan ayında %17 civarında olan bu düşüş, yılın 3. üncü çeyreğinde özellikle turizm sektöründeki olumsuz havanında etkisi ile %25’lere ulaşması beklenmektedir.   Bu durumda enerji sektörünün 2020 yılı için yapmış olduğu finansman planlamalarında hem enerji satış gelirlerinin düşmesi, hem de dövizdeki öngörülmeyen yükselmenin nedeni ile kredi geri ödemelerinde yaşanan zorluklar, olumsuzluk yaratmıştır.        Bu durumun daha ne kadar devam edeceği belirsizdir. Zira dünyada uygulanan kısıtlamalar sonrasında geçilecek olan serbestleşmenin ikinci bir dalga yaratıp yaratmayacağı da bilinmemektedir. Ancak, şu da bir gerçektir ki farklı bir yaşam düzeni oluşacaktır. Bu oluşacak yeni düzende de enerji talebinin ne şekilde gelişeceğini görmek gerekir Bu nedenle yeni enerji yatırımlarının yapılması oluşacak olan arz talep durumuna göre değerlendirilecektir.   Salgın sürecinde sektör için alınan önlem ve verilen destekleri yeterli buluyor musunuz? Sizce önümüzdeki dönem için yapılması gerekenler nelerdir? İçinde bulunduğumuz salgın sürecinde şirketler, işletme deki santrallarında kendi tedbirlerini almaktadır. Bu önlemlerin başında minimum eleman ile fazla sayıda vardiya grubu oluşturulması olmuştur.   Sektöre verilen destekler ise; Kısa dönem çalışma başvurularında bulunulması ve enerji sektöründe faaliyetteki şirketlerin hemen hemen tamamında bu başvurular kabul görmüştür. Bunun yanı sıra devam etmekte olan yeni yatırımlar için yurt içinden temin edilecek malzeme ve ekipman için ivme kredi adı altında kredi tahsisleri yapılmaktadır.   Salgının önümüzdeki dönemde azalacağı düşünülüyor. 2020 yılının ikinci yarısında sektör için öngörüleriniz nelerdir? Enerji fiyatlarındaki düşüşün tamamen talepteki azalmadan kaynaklanması, bununla beraber elektrik fatura alacaklarında yaşanabilecek zorluklar ve de dövizin beklenmedik şekilde yükselmesi bizler için yeni yatırımlar konusunu olumsuz etkilemektedir.   Diğer taraftan ilerleyen zamanda normalleşmenin devamı ile tekrardan salgın öncesi seviyelere ulaşılacak dönem içerisinde, enerji piyasasında fiyat oluşumunda önemli bir taraf olan kamunun, bu konumunda özel sektörü olumsuz etkileyebilecek bir tutum içerisinde olmaması da beklentilerimiz içerisindedir.    Salgın sürecinde dünya ile kıyasladığınız ülkemiz enerji sektörünün geldiği noktayı değerlendirir misiniz? Salgın sürecinde Enerji Sektörü, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de aynı süreci yaşamaktadır. Kısa sürede yaşanmış olan bu fiyat değişimleri ve de finansmanda borçlanma zorlukları yeni yatırımlar için olumsuz bir ortam yaratabilecektir.   Bunun yanı sıra özellikle yenilenebilir enerji sektöründeki teknolojinin gelişmesi enerji verimliliğinin ön plana çıkması, yenilenebilir enerjide yerli üretimin artması öngörülmektedir.