Yerli Kömüre Yeni İhale Modeli

Kömür Üreticileri Derneği (KÖMÜRDER) tarafından ikincisi düzenlenen 2. Uluslararası Temiz Kömür Teknolojileri Zirvesi ve Fuarı, 10-11 Nisan 2018 tarihlerinde İstanbul Pullman Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.  2. Uluslararası Temiz Kömür Teknolojileri Zirvesi ve Fuarı'nın açılışı konuşmasını yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Zafer Benli, yerli kömürde özel sektörün "gözü kapalı" girebileceği bir ihale modeli geliştirdiklerini belirterek, "İlk örnek olarak TTK'ya ait Armutçuk sahasıyla yola çıktık. Her sahanın kendi özelliklerine göre hazırlık dönemine ilişkin süreler konulacak. Bu süre bittikten ve üretime başladıktan yaklaşık 15 ay sonra gelir beklentimiz söz konusu olacak." dedi. Yerli kömürün Milli Enerji ve Maden Politikası'nın odağına yerleştirildiğini ifade eden Benli, 2013'e kadar kömürle ilgili yerlileştirme çalışmalarının teorik planda kaldığını ve somut bir adım atılmadığını anlattı. Yerli kömüre dayalı elektrik üretim tesislerine 2013'te teşvik verilmeye başlandığını aktaran Benli, "Bu santraller hangi bölgede olursa olsun beşinci bölge teşviklerinden faydalandı. Özellikle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Berat Albayrak'ın bakanlık döneminde, kömür için apayrı bir başlık açıldığını görüyoruz. Yerli kömüre dayalı elektrik üretim santrallerinin çektiği sıkıntıları biliyorduk, oraya öncelikle bir alım garantisi modeli getirildi. Kamuya ait sahaların tamamının özel sektöre devredilerek geliştirilmesi ve ekonomiye kazandırılması için yapılan modelde, Çayırhan için ihale gerçekleştirildi ve başarılı olundu. Çayırhan dahil 2023'e kadar yerli kömürden 5 bin megavata yakın elektrik üretim kapasitesinin devreye gireceğini öngörüyoruz. Devlet bu noktada üzerine düşen herşeyi yaptı. Artık iş yatırımcıların omuzlarında." şeklinde konuştu. Yaklaşık 3 ay önce bir kanun değişikliği yapılarak, kamunun elinde olan fakat kamu tarafından işletilmeyen sahaların ruhsatlarının da özel sektöre devredilerek ekonomiye kazandırılmasının amaçlandığını anlatan Benli, bu kapsamda planladıkları yeni ihale modeline ilişkin şu bilgileri paylaştı: "İlk örnek olarak TTK'ya ait Armutçuk sahasıyla yola çıktık ve bu TTK'nın diğer işletmediği sahalarla devam edecek. Sonra da Türkiye Kömür İşletmeleri'nin bir kısım sahalarının ihaleleri olacak. Sektörün bu ihalelere ilgi duymasını arzu ediyoruz. Yerli kömürde özel sektörün hiç korkmadan, gözünü yumarak gelip teklif verebileceği bir metot geliştirdik. Kesinlikle burada amaç kamuya gelir kazandırmak değil, üretim ve istihdam sağlanmasıdır. Her sahanın kendi özelliklerine göre hazırlık dönemine ilişkin süreler konulacak. Bu süre bittikten ve üretime başladıktan yaklaşık 15 ay sonra gelir beklentimiz söz konusu olacak. Yatırımcı bütün harcamalarını, yatırımlarını ve 15 ay üretimini de yapsın. Artık rahatladıktan sonra kamuya da gelir veya kömüründen pay versin. Bu şekilde bir yarışma olacak. Bana göre tarihin en esnek ihale modellerinden birisi oldu.'' Söz konusu ihalelere jeolojik veriler üzerinden çıkılacağını belirten Benli, "Uluslararası veya UMREK standartlarında tespitler yapılacak. Bu da yapmış olduğumuz ihaleyi bütünüyle etkileyeceği için rapor ne diyorsa sözleşmenin her maddesi ona göre uyumlu hale getirilecek. Bu hem finansörler için hem de yatırımcılar için riski minimize ediyor. Yatırımcının kusurundan kaynaklanmayan durumları da şartnameye mücbir sebep olarak koyuyoruz." ifadelerini kullandı. Programda "kömüre değer katan" şirketlere ödül verildi. Bu kapsamda, yatırım alanında Polyak Eynez, Aksa Enerji ve Bereket Enerji ödüle layık görülürken, Akçelik Madencilik, Aydın Linyit ve Ercan Şirketler Topluluğu'na 50. Yıl Ödülleri verildi. Çevre ödülü Yeniköy-Kemerköy Elektrik Üretim AŞ'nin olurken, sosyal sorumluluk alanındaki ödüller TKİ ve Cengiz Madencilik'e verildi. Anadolu Birlik Holding rehabilitasyon proje ödülünü alırken, Garanti Koza proje ödülüne, Prof. Dr. Güven Önal onur ödülüne, İmbat Madencilik istihdam ödülüne ve Kolin-Hidro-Gen şirketi de teknoloji ödülüne layık görüldü.