“Türkiye, Doğalgaz Ticaret Hub’ı İçin Eşsiz Bir Konuma Sahip”

İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi  (IICEC) Enerji ve İklim Araştırmaları Serisi kapsamında MNCM Danışmanlık Kurucu Ortağı Kerem Topuz tarafından hazırlanan “The Missing Piece in the Turkey’s Gas Hub Ambitions” (Türkiye'nin Gaz Hub’ı Olma Hedefindeki Eksik Parça) başlıklı rapor kamuoyu ile  paylaşıldı. Raporda, Türkiye’nin “Fiziksel Bir Doğal Gaz Ticaret Hub’ı  için eşsiz bir konuma sahip olduğuna dikkat çekildi. Kerem Topuz’un  sunumunun ardından IICEC Direktörü Prof. Carmine Difiglio  moderatörlüğünde gerçekleştirilen panele ENGIE Türkiye CEO’su Gökalp Özkök ve Emekli Büyükelçi Mithat Rende konuşmacı olarak katıldı ve  değerlendirmelerini paylaştı    Enerji ve iklim konularında kilit paydaşları bir araya getiren ve  sektörde öne çıkan konularda analitik ve nesnel araştırmalar, fikir  alışverişi ve bilgi paylaşımı için seçkin bir platform sağlayan Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC), bu hedef doğrultusunda sektörün önemli isimlerine ev  sahipliği yapmaya ve yeni araştırmalar açıklamaya devam ediyor. Raporda, arzda kaynak çeşitlendirmesi ve gelişen tedarik altyapısı  ile Türkiye’nin Fiziksel Bir Doğal Gaz Ticaret Hub’ı için konum olarak  eşsiz fırsata sahip olduğu ifade ediliyor. Araştırmada Türkiye’nin bir  gaz hub’ı olması durumunda Türkiye ekonomisi ve enerji sektörü için  kazanımların yanısıra, bölgedeki gaz tedarikçileri ve Avrupa enerji  piyasaları için sağlanabilecek kazanımlar da detaylı olarak ele  alınıyor.   Raporu hazırlayan Kerem Topuz, “Türkiye’nin doğal gaz arzını  farklı ülke ve kaynaklardan karşılamakta oluşu ve arz seçeneklerini ve  çeşitlendirmeyi artırmaya yönelik hedefleri, özellikle son dönemde  oldukça gelişen doğal gaz tedarik altyapısı ile birlikte dikkate  alındığında, Türkiye konum olarak bölgesel bir doğal gaz ticaret hub’ı  olmak için eşsiz avantajlara sahip durumdadır” dedi. Kerem Topuz,  araştırmasının  doğal gazda arz, talep, ticaret ve fiziksel altyapı  konularına dair mevcut durum ve gelecek perspektiflerinin analitik bir  bakış ile analizi çerçevesinde, Türkiye’nin doğal gaza ilişkin  resmini, bölgedeki durum ve gaz piyasalarındaki son gelişmeler  çerçevesinde detaylı olarak irdelediğini belirtti. Topuz, bu önemli  hedefe gidecek yolda özellikle ticari konular ve piyasa gelişimi ile  ilgili atılması gereken adımlara dikkat çekti.    Fiziksel bir Ticari Gaz Hub’ı olmak Türkiye’ye neler kazandıracak?   Gaz Hub’ı olmanın Türkiye’ye enerjide ve ekonomide önemli  kazanımlar sağlayacağı vurgulanan araştırmada, bu kazanımlar şöyle  sıralanıyor: “Enerji güvenliğinin güçlenmesi, eenerji verimliliğinin  iyileşmesi, toplam enerji ithalat faturasında petrol fiyatlarına olan  duyarlılığın azaltılması, ‘Gaz hub’ının gelişimi ile oluşabilecek yeni  iş alanları sayesinde katma değeri yüksek hizmetler, istihdam  olanakları yaratılması.” Rapordaki, gaz hub’ı olma perspektifinin hayata geçirilmesine  yönelik olarak BOTAŞ’ın bazı alanlarda önemli rolüne vurgu yapılırken,  aynı zamanda daha rekabetçi bir piyasaya geçişin zamanlamasına ve  önemli potansiyel kazanımlara dikkat çekiliyor.   Rapor, iyi işleyen bir fiziksel gaz ticaret piyasasının oluşumu  için somut öneriler sunuyor. Bu öneriler arasında mevcut ithalat  sözleşmelerinin yeniden müzakeresi yoluyla satılabilir pazar  kısıtlarının kaldırılması, esnekliğin artırılması, al- ya da-öde  yükümlülüklerinin yeniden ele alınması, bölgesel piyasalardaki  dinamikler ile uyumlu fiyat düzenlemeleri sağlanması  Türkiye doğal  gaz piyasasında fiyatlandırm konularında öngörülebilirliğin  güçlendirilmesi, risk yönetimini geliştirecek adımların atılması, arz,  talep ve maliyetleri yansıtan piyasa yapısına geçişin sağlanması, BOTAŞ’ın iletim sistemi işletmeciliği ile ithalatçı ve toptan satış  fonksiyonlarının ayrıştırılması öne çıkıyor.    Gaz Hub’ı olabilmek için tüm paydaşların birlikte çalışması  gerekiyor   Raporu hazırlayan Kerem Topuz’un sunumunun ardından ise raporun  ele alındığı panele ise konuşmacı olarak ENGIE Türkiye CEO’su Gökalp Özkök ve Emekli Büyükelçi Mithat Rende katıldı. ENGIE Türkiye CEO’su Gökalp Özkök, yeni sözleşmelerde esnekliğin  artırılması ve piyasada rekabetin güçlenmesi alanlarına işaret ettiği  konuşmasında şu noktalara dikkat çekti: “Doğalgaz altyapımız Avrupa’daki pek çok örneğe göre oldukça yeni  ve yatırımlar da devam ediyor. Bu konuda oldukça avantajlıyız. Ancak  bölgede aynı hedefe yönelik olarak var olan rekabette Türkiye’nin  rekabetçi avantajlarıyla daha fazla öne çıkabilmesi gerekiyor. Alım  sözleşmelerinde daha kısa süreli, esnek kontratlara odaklanılmasını  önemli bir unsur olarak değerlendiriyorum. Piyasada fiyatlandırma ve  öngörülebirlilik önemli konular. Genel olarak piyasa dinamikleri ve  doğal gaz piyasasının daha rekabetçi yönde gelişimi önem taşıyor.”   Türkiye’nin konumu, halihazırda büyük bir gaz tüketicisi oluşu ve  gelişen fiziksel altyapısı ile bir gaz hub’ı olarak konumlanmakta  önemli avantajları olduğuna dikkat çeken Emekli Büyükelçi Mithat Rende  de, görüşlerini şöyle dile getirdi:“Komşularımız arasında da aynı hedefe sahip ülkeler var. Türkiye,  fiziksel altyapının güçlenmiş olması ve konumu bakımından bölgesel bir Gaz Hub’ı olabilmek için büyük avantajlara sahip, ancak geliştirilmesi  gereken yönler de var. Bu bir gecede olabilecek bir iş değil, bu  alanda ülkemiizki tüm paydaşların birlikte çalışması gerekiyor. Türkiye’nin gaz ticaretinin önü açılmalı..Fiyatların piyasa ortamında  oluşabilmesi önem taşıyor. Piyasa işleyişi, öngörülebilirlik ve  şeffaflıkbu hedefe ulaşılması için büyük öneme sahip.”   IICEC Direktörü Profesör Carmine Difiglio ise, Türkiye’nin  fiziksel bir gaz ticaret hub’ı olmak yönünde çok önemli fırsata sahip  olduğunu belirterek, bunun Türkiye, Avrupa ve Türkiye’nin gaz  tedarikçisi ülkeler için “kazan-kazan-kazan” durumu sunduğunu  belirtti. Difiglio, rekabetçilik, ekonomi ve tüketici  perspektifleriyle daha rekabetçi bir piyasaya geçişin planlanmasına ve  özel sektörün bu hedefe ulaşılmasında önemli rolüne dikkat çekti.